هرگاه یک فرد فوت کند، دارایی‌های باقی‌مانده از او به ورثه‌هایش منتقل می‌شود که شامل همسر، فرزندان، پدر و مادر می‌شوند. در صورتی که این افراد با نام، مشخص نشده باشند، حق ارث بردن به برادران و خواهران منتقل می‌شود.
وراث فرد فوت‌شده مجازند که در هر زمان پس از فوت فرد، دارایی‌های او را پس از پرداخت بدهی‌هایش تقسیم کنند. این تقسیمات معمولا به نام “تقسیم توافقی” شناخته می‌شوند، اما درخواست تقسیم این دارایی‌ها می‌تواند با ارائه دادخواست به دادگاه نیز صورت گیرد.
اگر به دنبال وکیل خوب در کاشان هستید، برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در زمینه دعاوی ارثی، توصیه می‌شود که از خدمات یک وکیل متخصص مانند سمیرا قهرمانی، وکیل پایه یک دادگستری کاشان، کمک بگیرید.
مراحل تقسیم ارث توسط دادگاه
هنگامی که فردی از دنیا رفته و دارایی‌هایش باقی مانده، این دارایی‌ها به صورت قانونی به ورثه‌اش منتقل می‌شوند. نحوه تقسیم ارث اغلب یکی از زمینه‌هایی است که می‌تواند در خانواده‌ها به یک موضوع دشوار و موجب اختلافات حقوقی تبدیل شود.
تقسیم ارث و انتقال حقوق وراثت همیشه به صورت صلح‌آمیز و توافقی صورت نمی‌گیرد، به خصوص زمانی که اموال و دارایی‌های زیادی از متوفی به ارث رسیده باشد. در این موارد، امکان دارد که به دلیل عدم توافق در خانواده، امر به دادگاه منتقل شود و تقسیم ارث توسط دادگاه صورت گیرد. بنابراین، زمانی که همه ورثه در مورد تقسیم اموال اختلاف نظر دارند، درخواست تقسیم ارث به دادگاه ارجاع می‌شود.
اگر نیاز به وکیل تقسیم وراثت دارید می‌توانید با قهرمانی وکیل دادگستری در شهر کاشان تماس بگیرید.
دریافت گواهی انحصار وراثت پیش از تقسیم ارث توسط دادگاه
قبل از رفتن به دادگاه جهت تقسیم ارث، اولین قدم این است که به شورای حل اختلاف در محل زندگی متوفی مراجعه کنید و گواهی انحصار وراثت را از آنجا دریافت کنید. برای دریافت گواهی انحصار وراثت، نیاز به حضور 3 شاهد معتبر دارید که در دفتر اسناد رسمی فرم استشهادیه خاصی را تکمیل کرده و تصدیق کنند که وراث متوفی، کدام افراد هستند.
برای دریافت گواهی انحصار وراثت چه مدارکی لازم است؟
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، وراث متوفی باید هر یک مدارک زیر را به همراه داشته باشند:
- گواهی فوت از پزشکی قانونی
- شناسنامه متوفی به همراه مهر فوت
- شناسنامه تمام وراث
- استشهادیه محضری که تعداد آنها با تعداد ورثه همخوانی دارد
در نهایت باید درخواست خود برای اخذ گواهی انحصار وراثت را از شورای حل اختلاف ارائه کنند. این مدارک اساسی به منظور اثبات صحت و انحصار وراثت برخی افراد پس از درگذشت شخص متوفی لازم است.
آگهی فوت توسط شورا
شورای حل اختلاف به‌عنوان اولین اقدام پس از دریافت درخواست گواهی انحصار وراثت، آگهی فوت را در روزنامه‌های کثیر الانتشار منتشر می‌کند. در این آگهی، جزئیات مربوط به فوت متوفی و نام بازماندگان یا ورثه ذکر شده و در صورت وجود بازماندگان دیگر با امکان اعتراض، آنها دعوت به مراجعه به شورا در مدت یک ماه می‌شوند تا اعتراض خود را اعلام کنند و تا زمانی که اعتراض رسیدگی نشود، حق آنان پایمال نمی‌شود.
در صورتی که طی یک ماه از انتشار آگهی هیچ اعتراضی ارائه نشود، شورا گواهی انحصار وراثت را صادر می‌کند. همچنین در صورت وجود اعتراض و ادعای وراثت توسط افراد معترض، ابتدا رسیدگی به اعتراض اولویت خواهد داشت و موارد مورد ادعا را بررسی خواهند شد.
مراجعه به دفتر خدمات قضایی برای دادخواست تقسیم ترکه
پس از دریافت گواهی انحصار وراثت و ثبت نام ورثه در آن، امکان مراجعه به دفتر خدمات قضایی جهت اقدام به دادخواست تقسیم ترکه فراهم می‌شود. هر یک از ورثه که نام آنها در گواهی ثبت شده است، می‌توانند با حاضر شدن به دفتر خدمات قضایی و همراه داشتن مدارک شناسایی، درخواست تقسیم ترکه خود را از دادگاه کنند. در صورت عدم داشتن شماره ثنا، مراجعه‌کننده می‌تواند این شماره را در همان محل دریافت نماید.
دفتر خدمات قضایی، دادخواست متقاضی را ثبت کرده و اطلاعات مربوطه را از طریق سیستم به دادگاه ارسال می‌نماید. سپس، با تعیین وقت مناسب، دفتر دادگاه تمام ورثه را جهت شرکت در جلسه دادگاه دعوت می‌کند.
توجه 1: برای ارائه دادخواست به دادگاه، محدودیت زمانی ندارید و امکان اقدام در هر زمانی فراهم خواهد بود.
توجه 2: قبل از انجام هر گونه فرآیند تقسیم ترکه و تصرف در اموال، ورثه موظف به تسویه مالیات بر ارث هستند.
نحوه برخورد دادگاه با تقسیم ارث
زمانی که ورثه در دادگاه حاضر می‌شوند و اتفاقی درباره سهم خود به توافق می‌رساند، دادگاه جلسه‌ای برگزار کرده و توافق آنان را به شکل نوشتاری مورد تصویب قرار می‌دهد که همه‌ی آنان موظف به امضاء آن هستند. اما اگر اتفاق نظر و توافق اتفاق نیفتد، دادگاه مطابق قوانین به شکل‌های زیر تقسیم ارث خواهد کرد.
- تقسیم به تساوی: اگر ارزش کل دارایی‌ها و اموال باقی‌مانده از متوفی با یکدیگر برابر باشد، دادگاه بر اساس سهام قانونی هر ورثه، برای تقسیم ارث اقدام می‌کند.
- تقسیم به تعدیل: اگر بخشی از اموال نسبت به بخش‌های دیگر ارزش بیشتری داشته باشد، دادگاه گزینه تقسیم به تعدیل را انتخاب می‌کند. با توجه به ارزش مالی متفاوت اموال و سهم هر ورثه، بخش بیشتری از این دارایی‌ها به یک فرد وارث و بخش کمتر و با ارزش بیشتر آن به سایر ورثه خواهد رسید.
- تقسیم به رد: اگر امکان تقسیم به تعدیل وجود نداشته باشد، دادگاه تقسیم به رد را در نظر می‌گیرد و در صورت داشتن دارایی‌های دیگر، سهم ورثه از این دارایی‌ها مشخص خواهد شد.
- صدور دستور فروش و تقسیم بها: در شرایط خاص، دادگاه ممکن است با صدور دستور فروش و از طریق مزایده اموال، سهم قانونی هر ورثه را تعیین نماید.
تعیین طبقه ورثه توسط دادگاه
با توجه به قوانین مدنی ایران، وراث متوفی به سه طبقه زیر تقسیم می‌شوند تا در تقسیم ارث توسط دادگاه به ترتیب حقوق و مشارکت خود را در ارث معین کنند:
- طبقه اول: این طبقه شامل پدر، مادر، اولاد و نوه‌ها (اولاد اولاد) است.
- طبقه دوم: این طبقه شامل اجداد (پدر بزرگ و مادر بزرگ)، برادران و خواهران و نیز اولاد آنها (برادرزاده و خواهرزاده) می‌شود.
- طبقه سوم: عمه، عمو، خاله، دایی و همچنین اولاد آنها به عنوان اعضای طبقه سوم در نظر گرفته می‌شوند.
در هنگام تقسیم ارث توسط دادگاه، لازم است مسئولان به نکات زیر توجه کنند:
- هرگاه هر یک از طبقات وراث حاضر باشد، وراث طبقه بعدی حق سهمی از ارث را نخواهند داشت.
- در صورتی نوع متوفی می‌تواند داشته باشد که هیچ فرزندی از متوفی در قید حیات نباشد.
زمان تقریبی در تقسیم ارث توسط دادگاه
یکی از مدارک اساسی برای ارائه دادخواست تقسیم ترکه، گواهی حصر وراثت می‌باشد. گواهی حصر وراثت به دو نوع تقسیم می‌شود:
- گواهی حصر وراثت محدود که طی مدت حدود ۱۰ روز صادر می‌شود.
- گواهی حصر وراثت نامحدود که معمولا ظرف ۴۰ روز صادر خواهد شد. ( دلیل صرف این زمان طولانی انتشار آگهی در روزنامه است).
گواهی حصر وراثت محدود عمدتا در شرایطی که متوفی در وصیت‌نامه‌اش کاری را به یکی از ورثه اختصاص داده باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد و در تقسیم اموال متوفی تاثیر زیادی ندارد. این گواهی تنها زمانی امکان‌پذیر است که ارزش ماترک کمتر از 30 میلیون ریال باشد.
پس از صدور گواهی انحصار وراثت، آنگاه لازم است دادخواست تقسیم ترکه باید مطرح شود و زمان رسیدگی به این دادخواست حدودا دو الی سه هفته طول خواهد کشید. سپس پس از صدور حکم تقسیم ترکه و تقسیم سهم ارث، برای تجدیدنظر زمانی در حدود 20 روز در نظر گرفته می‌شود و پس از آنکه حکم قطعی شد، فرآیند اجرای آن آغاز می‌شود.
هزینه تقسیم ارث توسط دادگاه
هزینه دادرسی در هنگام ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضایی از کسی که برای ثبت دادخواست اقدام می‌کند، دریافت می‌شود و بعد از آن، هزینه دیگری گرفته نمی‌شود. هزینه دادرسی ممکن است بین ۴۰ هزار تومان تا ۱۸۰ هزار تومان باشد.
تصاحب همه سهم الارث توسط یک ورثه و پرداخت اجرت المثل توسط وی
در صورتی که یکی از ورثه تمام سهم الارث را تصاحب کند، علاوه بر دادخواست تقسیم ترکه، می‌تواند دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را در دفاتر خدمات قضایی ثبت کند. در نتیجه دادگاه پس از بررسی، مدت زمان تصرف در ملک یا سهم الارث را تعیین کرده و اجرت المثل را مشخص می‌نماید.
اعتراض به تقسیم اموال در دادگاه
اعتراض به تقسیم اموال ممکن است در مراحل مختلف و از سوی افراد مختلف ارائه شود. به عنوان مثال، دادستان مسئول پرونده تقسیم اموال ممکن است اعتراض کند که متوفی بلاوارث بوده و هیچ وارثی ندارد و اقدامات انحصار وراثت بی‌اساس بوده‌اند.
شخصی که به عنوان وارث در نظر گرفته نشده یا مقدار کمتری از حقوق وراثت خود را دریافت کرده باشد، ابتدا به شورای حل اختلاف مراجعه کرده و دادخواست خود را ثبت می‌کند. سپس در دو مرحله به دادگاه مراجعه می‌کند.
در یک مرحله باید ثابت کند که وارث است و در مرحله دیگر باید ثابت کند که متوفی فوت کرده است. سپس دادخواست اصلاح تقسیم اموال را به دادگاه ارائه می‌دهد تا دادگاه اصلاحات لازم را انجام دهد. مهلت اعتراض به تقسیم اموال برای همه افرادی که حق اعتراض دارند، حدود سه ماه پس از صدور گواهی انحصار وراثت در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که زمان پیگیری و اعتراض به تقسیم اموال در دادگاه را ندارید می‌توانید از وکیل توافقی کمک بگیرید.
دریافت گواهی انحصار وراثت توسط وکیل پایه یک دادگستری
برای شروع مراحل تقسیم ترکه، ضروری است گواهی انحصار وراثت را اخذ نمایید. به منظور سرعت بخشیدن این فرآیند و حل اختلافات، ممکن است با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا اقدامات لازم را انجام دهد.
برای درخواست گواهی انحصار وراثت، می‌توانید به یک وکیل ملکی انلاین و امور وراثت از جمله خانم سمیرا قهرمانی مراجعه کنید. خانم قهرمانی به عنوان بهترین وکیل کاشان، می‌تواند شما را در اخذ گواهی انحصار وراثت هدایت کرده و در تمام مراحل مرتبط با تقسیم ترکه، نمایندگی حقوقی ارائه دهد.
سمیرا قهرمانی وکیل پایه یک دادگستری می‌تواند به شما کمک کند تا به سرعت و با دقت لازم، اقدامات لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت را انجام دهید و به تقسیم ترکه بپردازید. جهت اطلاع از شماره تماس وکیل در کاشان می‌توانید به وبسایت وکیل قهرمانی مراجعه کنید